Энэтхэгийн хяналт бүхий Кашмирт болсон аймшигт аллага нь цөмийн зэвсгээр зэвсэглэсэн хоёр өрсөлдөгч болох Энэтхэг, Пакистан хоёр улсыг цэрэг, дипломатын нөөцөө дайчлахад хүргэлээ. Энэ үйл явдал нь хоёр улсын хооронд зөрчилдөөн үүсэх аюулыг нэмэгдүүлж байна.

Энэтхэг улс дөрөвдүгээр сарын 22-нд болсон 26 хүний амь насыг хохирсон аллагыг терорист халдлага хэмээн үзэж, энэхүү аллагыг захиалагчийн цаана Пакистан улс байгааг буруутгаж байна. Тус улсын хохирогчдын ихэнх нь Энэтхэгийн Хиндү шашинт жуулчид байжээ. Харин Исламабад уг буруутгалыг няцаав.

Энэтхэг, Пакистан хоёр улс дипломат болон ард иргэдээ харилцан хөөж, хил хааж, агаарын орон зайгаа хааж, Энэтхэг Пакистантай хуваалцдаг усыг тухайлан хамтарсан гэрээг түр түтгэлзүүлсэн байна.

Кашмир бүс нь Энэтхэг, Пакистан улсуудын хооронд хуваагдсан бөгөөд аль аль нь энэ нутаг дэвсгэрийг өөрсдийнх гэж үздэг. Хоёр улс гурван удаа дайн хийсэн бөгөөд үүний хоёр нь энэ Гималайн бүс нутгийн төлөөх байсан юм. Тэдний харилцаа ихэвчлэн зөрчилдөөн, түрэмгий дипломат арга ажиллагаа, харилцан хардлалаар тодорхойлогддог, гол шалтгаан нь Кашмирын нутаг дэвсгэрийн эрх мэдлийн хэт их өрсөлдөөн байдаг.

Пакистаны нэг сайд өнгөрсөн долоо хоногт "Энэтхэгийн цохилт ойрхон байна" гэсэн "үнэн мэдээлэл" байгаа талаар мэдэгдэж байсан. Гэхдээ өнөөг хүртэл Энэтхэгээс цэргийн ямар нэгэн арга хэмжээ авагдаагүй байна.

Дэлхийн удирдагчид зөрчилдөөнөөс зайлсхийхийг уриалав

Жуулчдын эсрэг болсон халдлагыг эхний ээлжинд буруушааж байсан дэлхийн удирдагчид одоо аль аль талыг зөрчилдөөнөөс зайлсхийхийг уриалж эхлэв. Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Аюулгүйн Зөвлөл Даваа гарагт энэ асуудлыг хэлэлцэхээр хаалттай хэлэлцүүлэг хийхээр төлөвлөж байна.

Олон улсын дарамт шахалт, ялангуяа АНУ, Хятад, Орос, Саудын Араб зэрэг улсуудын зүгээс Нью Дели, Исламабадад дарамт үзүүлж, хүлээцтэй байхыг уриалж байна.

Энэтхэгийн Гадаад хэргийн яамны төлөөлөгч Рандхир Жайсвал "X" сүлжээнд ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин Даваа гарагт Энэтхэгийн Ерөнхий сайд Наренда Моди-той ярилцсан ба Пахалгамд болсон терорист халдлагыг хатуу буруушаасан талаар мэдээлжээ.

Ираны Гадаад хэргийн сайд Даваа гарагт Пакистаны өндөр албан тушаалтнуудтай уулзаж, цөмийн зэвсэгтэй хөршүүдийн хоорондын зөрчилдөөнөөс зайлсхийхэд туслахыг санал болгов.

Энэтхэг, Пакистан хоёр улс өөрсдийн байр суурийг бэхжүүлэхийн тулд дипломат үйл ажиллагаагаа эрчимжүүлсэн байна. Энэтхэг олон улсад болсон аллагын "хил дамнасан холбоо" гэж нэрлэсэн зүйлсийг онцлон тэмдэглэхийн тулд олон орны дипломатуудад хурал хийжээ.

"Энэ удаагийн дипломат ажиллагаа маш өргөн хүрээтэй байсан бөгөөд Энэтхэгийн хувьд аливаа арга хэмжээ авах бол өөрсдийн түншүүд болон холбоотнуудаас дэмжлэг авах зорилготой байв" хэмээн Дели дэх Судлаачдийн сангийн гадаад бодлогын тэргүүн Хэрш Пант хэлэв.

Пакистан уг халдлагын олон улсын мөрдөн байцаалтад хамтран ажиллах санал тавьж, олон улсын дипломатуудад хандсан. Харин Исламабад Энэтхэгийн ямар ч цэргийн ажиллагаанд хариу үйлдэл үзүүлэх болно гэдгийг мэдэгдсэн.

Хил дээрх хурцадмал байдал, Кашмир дахь айдас

Энэтхэгийн арми хилийн шугамаар Пакистаны цэргүүдтэй буудалцаж байгаа бөгөөд Пакистаныг 10 хоногийн турш зогсолтгүй буудсан хэмээн буруутгаж байна. Харин Исламабад Энэтхэгийг гал зогсоох гэрээг зөрчсөн хэмээн буруутгасан байна.

Кашмирт Энэтхэгийн хүчин дөрөвдүгээр сарын 22-ны халдлагын сэжигтнүүдийг эрэн сурвалжлах томоохон ажиллагаа явуулж байна. Одоогоор 2000 гаруй хүн баривчлагдаж, байцаагдсан ба заримыг нь албан ёсны ялгүйгээр баривчлах боломжтой анти-терорист хуулийн дагуу баривчилсан байна. Энэтхэгийн хүчнүүд сэжигтэй босогчдын есөн гэр бүлийн байрыг дэлбэлжээ.

Энэтхэгийн мэдээллийн сайд Аттауллах Тарр, Исламабад хотын ойролцоох уулын тосгонд болсон засгийн газрын зохион байгуулалттай хэвлэлийн бага хурал дээр сэтгүүлчдэд мэдээлэл өгчээ.

Энэхүү хүчирхийлэл нь Кашмирын оршин суугчдын дунд айдас, түгшүүрийг үүсгэсэн бөгөөд хэдэн арван жил үргэлжилж буй бослого болон Энэтхэгийн харгис хариу үйлдлийг санагдуулах нь гарцаагүй юм.

"Кашмирчууд үргэлж Энэтхэг, Пакистаны хооронд үүссэн аливаа улс төрийн болон цэргийн хурцадмал байдлын анхны хохирогчид болж байдаг" хэмээн Олон улсын хямралын бүлгийн ахлах шинжээч Правийн Донти мэдэгдсэн байна. "Кашмирчуудын эсрэг авсан хамтын шийтгэл, тэдний эсрэг хандсан хүчирхийлэл зөрчилдөөн төдийгүй хүмүүсийн дургүйцлийг улам ихэсгэж байна."

Пуужингийн туршилтууд

Пакистаны цэргийнхэн Даваа гарагт тодорхойгүй байршлаас богино зайн пуужин туршсаныг мэдэгдсэн бөгөөд энэ нь өнгөрсөн Бямба гарагт дунд зайн пуужин туршсаны дараах хоёрдах удаагийн мэдэгдэл юм. Ийм пуужингууд ихэвчлэн Энэтхэгийн зүг рүү чиглэхгүй бөгөөд ихэвчлэн Арабын тэнгис эсвэл Балочистан муж дахь цөл рүү буудаг.

Энэтхэгийн тэнгисийн хязгаар өнгөрсөн долоо хоногт мөн пуужин туршжээ. 2019 онд хоёр улсын хооронд болсон зэвсэгт мөргөлдөөн АНУ-ын оролцоотойгоор түр зогссон бөгөөд хяналтаас гарах шахаж байсан.