Колумбын модель, нөлөөлөгч эмэгтэйг алсан хэрэгт фемицид хэмээх эмэгтэйчүүдийн эсрэг хүчирхийллээр сэдэж үйлдсэн гэмт хэргүүдийн анхаарал татаж байгаа нь улс орон даяар бухимдал үүсгэн, эмэгтэйчүүдийг хамгаалах тал дээр төрийн хийсэн ажилд шүүмжлэлтэйгээр дахин үзэл бодол гаргахад хүргэжээ.

Хойд зүгийн Кукут хотын 22 настай оюутан, модель, нөлөөлөгч Мария Хосе Эстүпиньан 5-р сарын 15-нд амь үрэгдсэн байна. Цагдаагийн мэдээлснээр, сэжигтэн хүргэлтийн ажилчин дүрдээ хувирч, Эстүпиньан хаалгаа нээх үед нүүрэнд нь буудсан байна. Хяналтын камерын бичлэг дээр сэжигтэн удалгүй зугтсан нь харагджээ.

Колумбын шүүхийн үндэсний хүйсийн комиссийн ерөнхийлөгч Магда Виктория Акоста “Тэр нь залуу, санаачлагатай эмэгтэй байсан бөгөөд ирээдүйн амьдрал нь олон эмэгтэйчүүдийнх шигээ гэнэт таслагдлаа” гэж хэлжээ.

Эстүпиньаныг өмнө нь гэр бүлийн хүчирхийллийн хохирогч байсан гэж эрх баригчид баталж, урьдчилсан мөрдөн байцаалт нь фемицидийн магадлалтай гэж үзэж байна. Энэ нь эмэгтэйчүүд болон охидыг хүйсээр нь ялгаварлан хөнөөсөн гэмт хэрэгт тооцогддог.

Кукут хотын цагдаагийн хурандаа Леонардо Капачо “Энэ нь фемицидийн тохиолдол байх магадлалтай, учир нь тэр өмнөх жилүүдэд гэр бүлийн хүчирхийллийн хэд хэдэн гомдол гаргасан байсан. Гэхдээ энэ нь мөрдөн байцаалтаас хамаарна” гэжээ.

Эстүпиньан нь эмэгтэйчүүдийн эрхийн хуульчдын мэдээлснээр, өөрийн хуучин хамтрагчаа өмнө нь гэр бүлийн хүчирхийлэлд өгч байсан байна. Түүний нас барахаас нэг өдрийн өмнө шүүгч Эстүпиньанийн талд шийдвэр гаргаж, хүчирхийлэгчийг 30 сая песо буюу ойролцоогоор 1,554 ам.доллароор нь нөхөн төлүүлсэн байна.

Идэвхтнүүдийн үзэж байгаагаар, Колумбын төр энэхүү хэрэгт оролцсон гэж үзэж байна. Кукутын “Эмэгтэйчүүд, Дуугаа Гаргаж Хөдөл” гэсэн феминист хамтлагийн захирал Алехандра Вера “Мария Хосегийн аллага нь урьдчилан сэргийлж болохуйц байсан ч төрийн байгууллагууд үйл ажиллагаа явуулж чадаагүй” гэжээ.

Вера “Мария Хосегийн аймшигт аллага нь эмэгтэйчүүдийн эсрэг хүчирхийллийг хэвийн үздэг системийн үр дүн юм. Колумб фемицидийн цар тахлын дунд байна – 28 цаг тутамд нэг эмэгтэй хохирогч болдог. Тус бүр гэмт хэрэг нь шийдвэрлэгддэггүй, төрийн хариуцлагагүй байдлын системтэй хэв маягийн тусгал болдог” гэж хэлжээ.

Вера “Мария Хосе, олон мянган хүн, системийн шаардсан зүйлийг хийсэн: гэмт хэргийг мэдээлж, нотолгоо гаргаж, тусламж эрсэн. Гэхдээ төр түүнийг үхүүлэхийг зөвшөөрсөн. Үр дүнтэй хамгаалагч захирамж байхгүй, хүчирхийлэгчдийг хянах зохицуулалт байхгүй, хүчин чадал бүхий хоргодох байр алга. Эмэгтэйчүүд бүрэн хамгаалалтгүй үлдэж, гэмт этгээд үүнийг мэдэж байна” гэжээ.

Фемицид нь эмэгтэйн аливаа аллагыг бус, харин хүйсээр нь ялгаварлан хөнөөсөн гэмт хэргийг заадаг.

Колумбын Фемицидийн ажиглалтын мэдээлснээр, энэ Өмнөд Америкийн оронд фемицидийн тоо 2024 онд долоон жилийн дээд хэмжээнд хүрч, 886 тохиолдол бүртгэгдсэн байна. Энэ ТББ-ын мэдээллээр, 2025 оны 3-р сар хүртэл 207 фемицид бүртгэгдсэн байна. Харин ерөнхий прокурорын албаны мэдээллээр 2024 оны 11-р сар хүртэл 640 тохиолдол батлагдаж байгаа аж.

Хүний Эрхийн Хяналт байгууллага “Колумбд хүйсээр ялгаварлах хүчирхийлэл өргөн тархсан” бөгөөд гэмт хэрэгтнүүд “хариуцлага хүлээх нь ховор” гэж анхааруулж байсан.

Вера хэлэхдээ, “Колумбад эмэгтэйчүүдийг хамгаалах хууль байдаг, гэхдээ тэдгээр нь мэндчилгээнд үлдсэн үг юм”. “Эмэгтэйчүүд, Дуугаа Гаргаж Хөдөл” хамтлагийн мэдээлснээр цагдаагийн алба нь ажилтан болон нөөцийн дутмаг, прокурорууд хүйсийн ялгаварлалын эсрэг хүчирхийллийг мөрдөн шалгах сургалтгүй, давтан үйлдэгчид хянагдахгүй байна. Үүний зэрэгцээ, Үндэсний Эмэгтэйчүүдийн Сүлжээ ТББ хэлэхдээ, 2021-2023 онуудад Колумбын фемицидийн 73% нь шийдвэрлэгдэхгүй өнгөрсөн байна гэжээ.

Эстүпиньаны аллагыг Мексикт 5-р сарын 13-нд 23 настай нөлөөлөгч Валерия Маркезийн буудлагатай харьцуулж байна. Тэрээр салонд шууд дамжуулалт хийх үедээ хөнөөгдсөн. Мексикийн улсын прокурорын газар уг хэргийг фемицид гэж шалгаж буйг мэдэгджээ.

Эмэгтэйчүүдийн эрхийн идэвхтнүүд одоо Кукут, Боготад Эстүпиньанд шударга ёсыг шаардан жагсаал зохион байгуулж байна.

Түүний оршуулгад оролцсон нэг гэр бүлийн гишүүн “Мария Хосе, амьдрал нь гайхамшигтай аялал байсан ч маш богинохон байлаа. Нис, маш хол нис, мажо” гэжээ.