Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Парисын уур амьсгалын хэлэлцээрийн дараагийн дээд хэмжээний уулзалт эхлэхээс зургаан сарын хугацаа дутуу байхад судлаачид нэгэн судалгааны тайланг мягмар гаригт нийтэлсэн бөгөөд үүнд хэлэлцээрийн 1.5°C температурын зорилтыг биелүүлсэн ч гэсэн далайн түвшин өсөх аюултай гэсэн дүгнэлт гарчээ.

2015 оны энэхүү хэлэлцээрт нэгдсэн засгийн газрууд 2100 он гэхэд дэлхийн температурын өсөлтийг 1.5°C-аас хэтрүүлэхгүй байлгах үүрэг хүлээсэн. Өнгөрсөн жил нь хүний түүхэнд хамгийн халуун жил байсан бөгөөд анх удаа дэлхийн дундаж температур 1.5°C-ээс хэтэрсэн байна. Олон судалгаа нь зорилтот хэмжээг түр хугацаанд ч гэсэн хэтрүүлэх нь томоохон нөлөө үзүүлэхийг анхааруулж, полиси зүтгэлтнүүдийг хүлэмжийн хийн хаягдлыг эрс хязгаарлахыг шаардсан байна.

Мягмар гаригт Nature Communications Earth and Environment сэтгүүлд нийтлэгдсэн судалгаа нь 1.5°C температур "хэт өндөр" бөгөөд одоогийн 1.2°C "тогтвортой байвал" ирэх зуун жилд хэдэн метрийн далайн түвшин өсөхийг үүсгэнэ гэж анхааруулж байна. Энэ нь эргийн оршин суугчид их хэмжээгээр алдаж, дасан зохицох арга хэмжээг хэрэгжүүлэхэд сорилт болох болно гэдгийг дурджээ.

Хамтран зохиогч Жонатан Бамбер сэтгүүлчдэд "аюулгүй хязгаар" гэдэг нь дасан зохицох боломжтой түвшин байх ёстойг, эс бөгөөс хүчээр дотоод шилжих хөдөлгөжлийг үүсгэх болно гэж хэлсэн. Далайн түвшин жилд 1 сантиметрээр нэмэгдэж байна гэдэг нь дасан зохицох ямар ч арга байхгүй бөгөөд орчин үеийн иргэншилд хэзээ ч тохиолдоогүй их хэмжээний газрын шилжэх хөдөлгөөнүүдийг үүсгэнэ" хэмээн Бристолийн Их Сургуулийн профессор хэллээ.

Судалгааны тэргүүн зохиогч Крис Стокс Их Британийн Даремийн их сургуульд хэлэхдээ "жилийн 1 сантиметрийн хурдаар өсөх нь залуу хүмүүсийн амьдралын хугацаанд бодитой биш гэж хэлж чадахгүй" гэжээ.

Энэ дэлхийд одоогоор 8.18 тэрбум хүн амьдарч байна. Их Британийн Байгалийн Орчны Судалгааны Зөвлөлийн санхүүжилттэй уг судалгаа "мөсөөс алдагдал үргэлжилсээр байх нь дэлхийн далайн эргийн оршин суугчдад экзистенциал аюул учруулж байна гэдгийг анхааруулж байна. Ойролцоогоор 1 тэрбум хүн далайн түвшнээс 10 метрээс доош газар амьдардаг бөгөөд 230 сая хүн 1 метрийн зайд амьдардаг."

"Дасан зохицохгүйгээр, зөвхөн 2050 онд 20 сантиметрийн далайн түвшин өсөх нь дэлхийн 136 томоохон эргийн хотуудад жилд 1 их наяд долларын алдагдалд хүргэнэ" гэж судалгаа хэлсэн бөгөөд үүнийг мөн Америкийн Висконсин-Мэдисон Их Сургуулийн профессор Андреа Даттон болон Массачусетс Амхерст их сургуулийн Роб Деконто нар хамтран бичсэн байна.

Роб Деконто мягмар гаригт "мөс болон тэдгээрийн далайн түвшний хувь нэмэр нь олон үеийн хугацаанд байнгын гэж үзэх ёстойг онцлох нь чухал" гэж хэлэв.

"Хэрэв дэлхий дахин аж үйлдвэрийн өмнөх температурт буцаж ирсэн ч гэсэн мөс дахин сэргэхэд зуунууд эсвэл мянга мянган жил шаардагдаж магадгүй. Хэрэв хэт их мөс алдагдвал эдгээр мөсөн хуудаснуудын зарим нь дэлхий дахин дараагийн мөсөн үе рүү орох хүртэл сэргэхгүй байж магадгүй. Өөрөөр хэлбэл, хайлсан мөсөн хуудаснаас үүдсэн далайн түвшинээс алдсан газар нь маш, маш урт хугацаанд дахин сэргээх боломжгүй болно. Тиймээс дулаарлыг эхний ээлжинд хязгаарлах нь маш чухал байна" гэж тайлбарлав.

Энэ судалгаа олон улсын түгшүүрийг өдөөсөн боловч Стокс "найдварлаг шалтгаан" гэж нэрлэсэн зүйлээ онцолсон бөгөөд тэр нь "мөсөн хуудаснууд эрүүл байдалтай харагдах цаг хугацааг олохын тулд 1990-ээд оны эхэн үе рүү л буцахад болно" гэжээ.

"Дэлхийн температур аж үйлдвэрийн өмнө байсан үеээс 1°C орчим байсан бөгөөд нүүрстөрөгчийн давхар ислийн концентраци 350 хэсэгт нэг сая байсан бөгөөд энэ нь дэлхийн аюулгүй хязгаар гэж үздэг. Одоогийн байдлаар нүүрстөрөгчийн давхар ислийн концентраци 424 хэсэгт нэг сая бөгөөд үргэлжлэн нэмэгдсээр байна" гэж тэр хэлжээ.

Энэ судалгаа уур амьсгалын хямралын доройтлын талаархи гунигтай судалгааны хүчирхэг урсгалыг үргэлжлүүлж, нэрийн дэгдэлтүүдийн талаар анхааруулж байна. Өөр нэгэн судалгаа нь 2000 оноос хойш жилдээ дунджаар 273 тэрбум тонн мөс алдагдсан гэж Nature сэтгүүлд хоёрдугаар сард нийтлэгдсэн байна.

Эрдэмтдийн анхааруулгаас үл хамааран дэлхийн хамгийн их уур амьсгалын хийн ялгаруулалттай орны засгийн газар, АНУ нь үнэндээ чулуужсан түлшний аж үйлдвэрийг дэмжихээр ажиллаж байна. 1-р сард албан тушаалдаа эргэн орсон АНУ-ын ерөнхийлөгч Дональд Трамп "эрчим хүчний яаралтай байдал" зарлаж, Парисын хэлэлцээрээс татгалзжээ.

Шинэ судалгааг нийгмийн сүлжээнд хүлээн авч, Шотландын экологич Алан Уотсон Файдерстон АНУ болон Их Британийн засгийн газруудыг шүүмжилсэн. Тэрээр, "олон орнууд аль хэдийн зовлонтой байгаа бөгөөд [бүрэн] хуурайшсан үйлдлүүдийг хойшлуулж байна" гэж хэлсэн бол, "манай өнөөгийн хүний соёл өөрийгөө устгасан замналаар явж байна" гэжээ.