Шинжлэх ухааны нэр хүндтэй Nature сэтгүүлд нийтлэгдсэн нэгэн шинэ судалгаа Дэлхийн цөмд холбоотой хуучин төсөөллийг өөрчилжээ. Герман улсын геохимичид Хавайн галт уулын чулуулагт рутениум зэрэг цөмөөс гаралтай үнэт металл илрүүлснээр, Дэлхийн гүнээс алт болон бусад элементүүд аажмаар дээд хэсэгтээ гарч байгаа болохыг тогтоосон байна.

Шинэ судалгаагаар Дэлхийн дотоод цөмийг тусгаарлагдсан гэж үздэг байсан ч, энэ нь үнэт металл, тэр дундаа алт зэрэг нь дээд давхарга руу гарч байгааг харуулж байна. Энэхүү нээлт нь Хавайн галт уулын чулуулаг, тухайлбал базальт чулуулагийн изотопын нарийвчилсан судалгаанаас үүссэн. Энэхүү судалгаанд Германы Гёттинген их сургуулийн геохимичид болох Нилс Месслинг, Маттиас Вилльболд нар оролцож, Дэлхийн цөмөөс гаралтай материалын гарал үүслийг илрүүлсэн ховор изотопуудыг тодорхойлсон байна.

Олон арван жилийн туршид, Дэлхийн алт болон платин, палладий, родий, рутениум зэрэг элементүүдийн ихэнх нь цөмд хадгалагдаж, бараг 3000 километрийн зузаан чулуулгаас доош нуугдаж байна гэж үздэг байв. Энэ нь 4.5 тэрбум жилийн өмнө Дэлхийн дотоод бүтцийн ялгарлын үед болж байсан "төмрийн сүйрэл" нэртэй үйл явцын үр дүн юм. Энэ үед хүнд элементүүд төв хэсэгт шахагдсанаас дээд давхарга харьцангуй хоосон үлдсэн байна.

Гёттинген их сургуулийн судлаачид дээд давхаргаас доошоо чиглэсэн магмаат үйл ажиллагааны явцад үүссэн чулуулагийн изотопын найрлагыг судалсан. Рутениум гэдэг ховор ба хүнд элемент нь гарал үүсэлээсээ хамааран нарийн изотопын ялгаатай байдаг. Өмнө нь эдгээр ялгааг олж илрүүлж чадаагүй байсан ч лабораторийн аргуудыг сайжруулснаар судлаачид рутениум изотопуудын харьцуулалтанд урьд өмнө байгаагүй нарийвчлалыг гаргаж чаджээ.

Энэхүү судалгаа нь Дэлхийн цөмөөс алт болон бусад үнэт металууд дээд хэсэг рүү аажмаар шилжиж байгаа гэж үзэх үндэслэлтэй байгааг харуулж байна. "Бидний анхны үр дүнг хүлээж авахад бараг л алт олсон мэт сэтгэгдэл төрсөн" гэж судалгааны ахлагч Нилс Месслинг хэлжээ. Судалгааны үр дүн нь зөвхөн рутениумд хамааралтай биш бөгөөд бусад төмөртэй хамтран ялгарсан элементүүд ч мөн цөмөөс гарч байгаа гэж харуулжээ.

Энэ судалгаа нь Дэлхийн гүнд явагдаж буй үйл явцын талаарх ойлголтыг өөрчлөх шинэ боломжуудыг нээж байна. Өмнө нь Дэлхийн цөмийг химийн хувьд тусгаарлагдсан эрдэнэсийн нөөц гэж үздэг байсан бол шинэ судалгаа нь изотопын "мөрдөгч" аргыг ашиглан урьдчилан таамаглаагүй нөөцүүдийг илрүүлэх боломжийг тодорхойлсон байна.