2025 оны 5-р сарын 6-нд Пакистаны захиргаан дахь Кашмирт олон удаагийн дэлбэрэлт гарсан тухай мэдээлэгдэв. Энэ нь Энэтхэг, Пакистаны хоорондын олон жилийн турш үргэлжилж байгаа зөрчил шинэ түвшинд хүрч буйг харуулсан үйл явдал юм.

Reuters агентлагийн мэдээлснээр, бүс нутагт оршин суугчид хүчтэй дэлбэрэлтийн дуу сонсож, Энэтхэгийн зүгээс Энэтхэгийн захиргаан дахь Кашмирт сүүлийн үеийн хүчирхийллийн хариуд цэргийн ажиллагаа явуулсан байж магадгүй гэж таамаглаж байна.

Эдгээр цохилтууд нь цөмийн зэвсэгтэй хоёр үндэстэн хоорондын сүүлийн жилүүдийн хамгийн чухал цэргийн ажиллагаа болж, хоёр тал нэг нэгийгээ өдөөн хатгасан үйлдэл хийсэн гэж буруутгаж, улмаар зөрчил хурцадсаар байна.

Энэхүү хурцадмал байдал нь 4-р сарын 22-нд Паһалгамд 26 хүнийг, түүний дотор ихэвчлэн Энэтхэгийн жуулчдыг буудан хороосон халдлагын дараа гарсан бөгөөд энэ нь Энэтхэгийн захиргаанд байдаг Кашмирын алдартай газар юм.

Сүүлийн үеийн цохилтууд ба тэдгээрийн нөлөөлөл

Энэтхэгийн зүгээс 5-р сарын 7-нд "террорист байгууламжуудыг" онилон нарийн цохилт хийснээ мэдэгдсэн бөгөөд эдгээр нь Пакистан болон Пакистаны захиргаанд байдаг Кашмирт хийгджээ.

Энэтхэгийн Батлан хамгаалах яамны мэдэгдсэнээр, эдгээр ажиллагаа нь Пахалгам дахь аймшигтай халдлагын ард байсан хүмүүсийг хариуцлагад татах зорилготой байв. Гэхдээ Пакистан дахь тодорхой байг өгсөнгүй.

Пакистаны талаас энэхүү агаарын цохилтыг "өдөөн хатгалга, илэрхий дайны үйлдэл" хэмээсэн нь хоёр орны хоорондын дайсагналцлыг улам хурцатгаж байна.

Пакистаны албаныхны мэдээлснээр, цохилтын улмаас хоёр хүн амиа алдаж, хүүхдийг оролцуулан арван хоёр хүн шархаджээ.

Пакистаны цэргийн эх сурвалжууд Энэтхэгийн талын таван нисэх онгоцыг, үүнд Францын үйлдвэрлэсэн Rafale сөнөөгч онгоцуудыг сөнөөсөн гэж мэдэгдэв. Гэсэн хэдий ч эдгээр мэдэгдлийг бие даан баталгаажуулаагүй бөгөөд Кашмирын хяналтыг тойрсон зөрчил хурцадсаар байна.

Зөрчил, хариуд үйлдлийн түүх

Кашмир нь Энэтхэг, Пакистаны хоорондын олон жилийн туршид зөрчилдөөний гол цэг байсаар ирсэн. Хяналтын шугамаар хуваагдсан ч, аль ч улс орон энэ бүсийг бүрэн эзэмшихийг шаардаж, олон жилийн турш цэргийн мөргөлдөөн гарсаар байна.

Сүүлийн үеийн хурцадмал байдал нь 4-р сарын сүүлээр Энэтхэгийн хяналтан дахь Кашмирт 26 энгийн иргэнийг аймшигтайгаар хөнөөсөн халдлагын дараа эхэлсэн. Энэтхэгийн тал Пакистаныг энэ халдлага үйлдсэн зэвсэгт этгээдүүдийг нуун далдладаг гэж буруутгаж байгаа бол Пакистан үүнийг няцааж байна.

Энэтхэгийн засгийн газар энэ халдлагад хариуд эдгээр цохилтуудыг хийсэн гэж албан ёсоор мэдэгдсэн бөгөөд Энэтхэгийн цэргийн хүчин шуурхай арга хэмжээ авсанд нь сайшааж байна.

Энэтхэгийн албаныхан мэдэгдсэнээр, цэргийн болон эдийн засгийн ба энгийн иргэдийн зорилтот цэгүүдийг бус, зөвхөн танигдсан террорист байгууламжуудыг онцлон цохилт хийсэн гэж онцолсон. Энэ нь цаашид хүчирхийлэл гарахаас зайлсхийж, Пахалгамын халдлагаас хойш хариуцлагад татах ёстой хүмүүсийг барьж авах зорилготой байв.

Энэтхэгийн цэргийн мэдэгдэл нь үндэсний аюулгүй байдал, терроризмтой тэмцэх асуудалд хүчтэй байр суурьтай байгааг харуулж байна.

Олон улсын хариу үйлдэл ба өсөж буй болгоомжлол

Цэргийн хурцадмал байдал олон улсын анхаарлыг татсан. АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп болон НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Антонио Гутеррес нар энэхүү хурцадмал байдлын талаар санаагаа илэрхийлжээ.

Трамп мөргөлдөөнийг зогсоохыг уриалж, Энэтхэг, Пакистаны хоорондын зөрчлийг ойлгож байгаагаа илэрхийлсэн боловч аль аль тал нь цаашид цус асгаруулахаас зайлсхийх ёстойг онцлон тэмдэглэв.

Гутерреш мөн дипломатын ач холбогдлыг онцолж, цэргийн ажиллагаа үргэлжлэх юм бол зөрчил хурдан хяналтаас гарах аюултайг сануулав.

Де-эскаласийн уриалгуудыг үл харгалзан Энэтхэг, Пакистан аль аль нь байр сууриа хадгалсаар байна. Үндэсний аюулгүй байдлын туг дор хүчтэй байр суурь баримталдаг Энэтхэгийн Ерөнхий сайд Нарендра Моди Энэтхэгийн жуулчдын аллагын хариуд арга хэмжээ авах дарамттай тулгарч байна.

Түүний засгийн газрын хариу үйлдэл нь хилийн чанадад террорист үйл ажиллагааг оролцуулдаг Пакистантай холбоотой сэтгэл дундуур байдлыг илэрхийлж байна. Хоёр орон харилцан цохилт хийж байхад дэлхий нийт айдастайгаар ажиглаж, өргөн хэмжээний дайны үр дагавраас айж байна.

Нөхцөл байдал тогтворгүй хэвээр байгаа бөгөөд хоёр тал цэргээ байршуулсаар байна. Лахор, Карачи зэрэг хотуудын агаарын орон зайг хааж, цэргийн ажиллагаа үргэлжилсээр байгаа тул Кашмирын зөрчлийн хувь заяа урьд өмнө хэзээ ч байгаагүйгээр өндөр байгаа билээ.