Энэтхэг болон Пакистан улс хоорондын мөргөлдөөнийг АНУ-ын зуучлалаар нэн даруй зогсоохоор тохиролцсон бөгөөд энэ нь хоёр цөмийн зэвсэгтэй улсын хоорондын мөргөлдөөн улам дэгдэх вий гэсэн айдсыг эцэслэж байна.

Энэхүү гал зогсоохыг АНУ-ын ерөнхийлөгч Дональд Трамп бямба гарагийн үдээс хойш анх зарласан юм. Энэ нь Энэтхэг, Пакистаны хоорондох 48 цагийн дипломат үйл ажиллагааны дараа АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Марко Рубио болон дэд ерөнхийлөгч Ж.Д. Ванс нарын зуучлалаар явагдсан ажил байв.

Трамп өөрийн Truth Social платформ дээр “АНУ-ын зуучлалаар удаан шөнө үргэлжилсэн хэлэлцээний дараа би Энэтхэг болон Пакистан улс бүрэн болон нэн даруй гал зогсоох тохиролцоонд хүрснийг зарлаж байна. Хоёр улсад нийтлэг ойлголт, ухаалаг арга хэмжээ авсан нь баяр хүргэе. Энэ асуудалд анхаарлаа хандуулсанд баярлалаа!” гэж мэдэгдэв.

Гал зогсоохыг дараа нь Пакистаны дэд ерөнхий сайд, гадаад хэргийн сайд Ишак Дар баталж, “нэн даруй хүчин төгөлдөр болох” гэж мэдэгдсэн байна.

Энэтхэгийн гадаад хэргийн нарийн бичгийн дарга Викрам Мисри хоёр улсын цэргийн удирдлагууд бямба гарагийн үдээс хойш утсаар ярьсан гэж мэдээлэв. “Тэд газар, агаар, далайд бүх буудлага, цэргийн үйл ажиллагааг зогсоохоор тохиролцжээ. Энэ ойлголтыг хэрэгжүүлэхийн тулд аль аль талд заавар өгөгдсөн.” Мисри цэргийн өндөр албан тушаалтнууд дахин тавдугаар сарын 12-нд утсаар ярих болно гэжээ.

Рубио энэхүү тохиролцоо Энэтхэгийн ерөнхий сайд Нарендра Моди, Пакистаны ерөнхий сайд Шехбаз Шариф болон бусад албан тушаалтнуудтай өргөн хүрээний хэлэлцээрийн дараа ирсэн гэж мэдэгдэв.

“Энэтхэг болон Пакистаны засгийн газрууд нэн даруй гал зогсоож, төвийг сахисан газар өргөн хүрээний асуудлуудыг хэлэлцэхээр тохиролцсон гэж би баяртайгаар мэдэгдэж байна” гэж Рубио X дээр бичжээ. “Бид ерөнхий сайд Моди, Шарифт ухаалаг, хариуцлагатай, улс төрийн мэдрэмжтэй байх сонголт хийсэнд нь баяр хүргэе” гэж тэрээр нэмж хэлэв.

Энэхүү гал зогсоох мэдээ Энэтхэг, Пакистан даяар, ялангуяа үхлийн шугам болох ЛоС-ын дагуу удаан хугацааны туршид зөрчилдөөнд өртөж байсан Кашмирын бүс нутагт баяр хөөрөөр угтан авчээ. Энэтхэгийн захиргаанд байдаг Кашмирын Ури хотод, сүүлийн үеийн зөрчилдөөнд хамгийн их өртсөн хотын нэгт амьдардаг 30 настай Танвир Чалко баярын уур амьсгалыг дүрслэн хэлжээ. “Гал зогсоох мэдээнд гэрээ алдсан хүмүүс түр буудалласан газруудад бүжиглэж эхэлсэн. Энэ бол ард түмний сайн сайхан байдлын төлөө том алхам юм. Хил орчмын бүсэд амьдарч байгаа хүний хувьд би энэ мэдэгдэл бидэнд юу гэсэн үг болохыг үгээр илэрхийлж чадахгүй байна. Одоо хүн бүр гэртээ харихад бэлэн байна.”

Гэвч Энэтхэгийн захиргаанд байдаг Кашмирын хилийн Понш хотын 55 настай оршин суугч Лал Дин гал зогсоох мэдээг баяртай ч сэтгэл нь тавгүй хүлээн авсан байна. Түүний гэр нь хил дамнасан буудлагын улмаас сүйрч, хоёр хамаатан нь амиа алдсан байна.

“Бид өмнө нь энэ байдалд орсон - дэлхийн хүчнүүдийн зуучлалтай түр гал зогсоолтууд. Харин Энэтхэг, Пакистаны хоорондын маргаануудыг үнэнхүү шийдэхгүй бол бид илүү ноцтой зөрчлүүдэд бэлтгэх ёстой” гэж тэрээр хэлэв.

АНУ түүхийн туршид Энэтхэг, Пакистан улсын хоорондын зөрчилдөөн үүсэх үед зуучлагчийн үүрэг гүйцэтгэж ирсэн. Гэхдээ Вансын хоёр хоногийн өмнө “Энэтхэг Пакистаны зөрчилдөөн бидэнд хамаа байхгүй” гэж мэдэгдсэн байр сууриа өөрчилж, Трампын засаг захиргаа энэхүү энхийн үйлд идэвхтэй оролцож байгаа нь онцлох үйл явдал байв.

Гал зогсоох нь аль аль талд ялалт байгуулсан мэт харагдах боломжийг олгосон. “Энэтхэг улс терроризмын ямар ч хэлбэр, илрэлд тууштай хатуу байр суурьтай байна” гэж Энэтхэгийн гадаад хэргийн сайд Субраманьям Жайшанкар мэдэгджээ.

Пакистан улсад үүнийг бараг хүлээн авсан. “Иргэний болон цэргийн удирдлагад дайнаас нэр төртэй, мэргэжлийн ур чадвар, үндэсний шийдвэртэйгээр гарч ирсэнд баяр хүргэе” гэж Пакистаны сенатор Шерри Рехман мэдэгджээ.

Энэхүү гал зогсоох тохиролцоо Энэтхэг, Пакистан бямба гарагийн өглөө гол цэргийн байнуудыг чиглүүлсэн хөнөөлт пуужин хөөргөсөн хэргээр бие биенээ буруутгасны дараа ирсэн. Хоёр улс хүйтэн дайны үеэс хойш дөрвөн удаа дайтсан бөгөөд хамгийн сүүлд 1999 онд үүнийг хийсэн билээ.

Энэ долоо хоногийн мөргөлдөөнийг лхагва гарагт Энэтхэгийн пуужингууд Пакистаны есөн байг цохиж, 31 хүн амиа алдсанаар эхэлсэн. Энэтхэг Пакистаны дэмжлэгтэй дайчид энэтхэгийн захиргаанд байдаг Кашмирт өнгөрсөн сард 25 хинди жуулчин болон удирдагчийг хөнөөсөн гэдэгт буруутгасан байна.

Энэтхэг тэрчлэн Пакистаныг дараалан хоёр шөнө нисгэгчгүй онгоцны довтолгоо хийсэн гээд, Энэтхэг улс 400 гаруй нисгэгчгүй онгоцыг хойд нутгийн хот, цэргийн бааз, шүтээний газруудыг чиглүүлсэн гэж мэдэгдсэн байна. Хариуд нь Энэтхэг Пакистаны цэргийн хамгаалалтын байгууламжуудыг шууд чиглүүлсэн дөрвөн нисгэгчгүй онгоцны довтолгоо хийсэн гэжээ.

Бямба гарагийн өглөө Энэтхэг Пакистаныг урт зайн зэвсэг, нисгэгчгүй онгоц, сөнөөгч онгоцоор Энэтхэгийн хойд нутгийн агаарын бааз, цэргийн төв байрнуудыг довтолсон гэж мэдэгдсэн байна. Энэ мэдэгдэл Пакистан Энэтхэгийн гурван чухал цэргийн баазыг өглөө эрт зургаан гадаргад чиглүүлсэн пуужингаар дайрсан гэж мэдээлсэнээс хэдхэн цагийн дараа иржээ. Аль аль нь анх хил дамнасан пуужин гаргасанд бие биенээ буруутгасан байна.

Хэвлэлийн хурал дээр Энэтхэгийн армийн хэвлэлийн төлөөлөгч хурандаа София Куреши Пакистаныг Энэтхэгийн 26 байг, үүнд Пунжаб дахь Патанкот цэргийн агаарын талбай, Сринагарын нисэх онгоцны буудал, Энэтхэгийн захиргаанд байдаг Кашмир дахь Удхампурын агаарын бааз болон иргэний дэд бүтцэд “доромжлолтой, аймшигтай” довтолгоо хийсэн гэж буруутгасан байна.

Куреши “Энэтхэгийн зэвсэгт хүчнийхэн эдгээр аюулыг амжилттай саармагжуулсан” гэвч дөрвөн агаарын баазад зарим тоног төхөөрөмж, ажилчдад хохирол учирсан гэж хэлэв.

Энэтхэгийн арми Пакистаны цэргийн баазуудад бямба гарагт довтолсон нь шөнийн 2 цагт Пунжабын хэд хэдэн агаарын баазад өндөр хурдны пуужингуудаар довтолсон хариу үйлдэл байсныг мэдэгдэв. “Энэтхэгийн зэвсэгт хүчнийхэн хурдан бөгөөд нарийн тооцоолсон хариу үйлдлээр зөвхөн тодорхойлогдсон цэргийн байг чиглүүлэн довтолж байсан” гэж Куреши хэлэв.

Пакистаны үйл явдлын хувилбар Энэтхэгийнхээс өөр байсан. Цахим телевизээр өглөөний 3:30 цагт цацсан мэдэгдэлдээ цэргийн хэвлэлийн төлөөлөгч генерал Ахмед Шариф Чоудри Энэтхэг эхэлж дайрсан, сөнөөгч онгоцуудыг ашиглан Пакистаны Нур хан, Мурид, Рафикүй нарын цэргийн баазыг гадаргад чиглүүлсэн пуужингаар довтлон үхлийн хана гэж нэрлэсэн гэв. Пакистан Энэтхэгийн пуужингийн олонхийг агаарын хамгаалалтын системээр саармагжуулсан гэж мэдэгдэв.

Удалгүй Пакистан Энэтхэгтэй хийх хариу дайралтаа Буньян ул Марсос ажиллагаа нэртэйгээр эхлүүлсэн гэдгээ баталжээ.

Пуужингийн довтолгооны дараахан Энэтхэг, Пакистан аль аль нь нөгөө тал нь довтолгоогоо зогсоохыг зөвшөөрвөл буурч болохоо мэдэгдсэн байна.

АНУ-ын зуучлалаар хийсэн гал зогсоох нь хурцадмал байдлын мөчлөг эргэж дэгдэхээс, түүнчлэн олон улсын анхаарал татсан илүү өргөн дайн гарах вий гэсэн айдсыг эцэслэж өгсөн юм. Бямба гарагийн өмнө G7 хоёр улсыг “хамгийн их хязгаартай байх”-ыг шаардсан байна.