АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп түүний засгийн газраас Катарын олгож буй 400 сая ам.долларын үнэтэй онгоцыг бэлэг болгон хүлээн авах хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлжээ. Тэрээр үүнийг 'сайн санааны илэрхийлэл' хэмээн тодорхойлж, ийм төрлийн саналыг хүлээн авахгүй байх нь 'тэнэглэл' гэж үзсэн байна.

Энэхүү боломжийн талаар зарим ардчилсан намын гишүүд 'туйлын хууль бус' хэмээн мэдэгдэж байгаа бол Цагаан ордон үүнийг няцаажээ. Мөн Катарын зүгээс онгоцны талаархи мэдээлэл 'буруу' гэж мэдэгдсэн бөгөөд хэлэлцээр үргэлжилж байгаа гэдгийг онцолсон байна. Энэ мэдээ нь Трамп Ойрхи Дорнодын хэд хэдэн оронд, түүний дотор Катар улсад айлчилж байх үеэр гарсан юм.

Онгоцны тухай бид юу мэдэх вэ?

Ням гарагт АНУ-ын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд Трампын засаг захиргаа Катараас Боингины аварга онгоцыг хүлээн авахаар бэлдэж байгаа тухай мэдээлсэн байна. Уг онгоц нь ерөнхийлөгчийн суудал болох Air Force One нэртэй онгоц болгон түр хугацаанд ашиглагдах юм. Трамп өөрийн нийгмийн сүлжээнд 'БХЯ үнэгүй бэлэг болгон 747 онгоц хүлээн авч байгаа, энэ нь ил тод бөгөөд олон нийтийн дунд явагдаж буй үйл явдал юм' гэж бичжээ.

Түүнчлэн хэвлэлийнхэнд хандан 'Катараас маш сайн санааны илэрхийлэл гаргасан, би үүнийг үнэлж байна. Ийм төрлийн саналыг хүлээн авахгүй байх нь утгагүй' гэж хэлсэн байна. Энэ оны хоёрдугаар сард Трамп Боингоос ирэх ёстой хоёр шинэ Air Force One онгоцны хоцролтод сэтгэл дундуур байгаагаа илэрхийлсэн бөгөөд Цагаан ордон түүний оронд онгоц худалдаж авах эсвэл түрээсийн онгоц ашиглах боломжтой гэж нэмсэн байна.

Трампын Ойрхи Дорнод дахь аялал

Трамп энэ хоёрдугаар сард Палм Бичт уг онгоцыг үзэж танилцсан бөгөөд одоогийн байдлаар онгоц нь гурван унтлагын өрөө, хувийн зочин өрөө болон оффистой юм. Катараас CNN-д өгсөн мэдээлэлд онгоцыг Катарын Батлан хамгаалах яамнаас Пентагонд өгөх гэж байгаа бөгөөд Air Force One-ын аюулгүй байдал, хамгаалалтын стандартыг хангахын тулд өөрчлөлт хийх шаардлагатай гэжээ.

Энэ нь магадгүй хэдэн жил үргэлжлэх бөгөөд Трампын бүрэн эрхийн хугацаа дуусах хүртэл ашиглах боломжгүй байж магадгүй. Трампын хэлснээр, онгоц нь түүний ерөнхийлөгчийн номын санд шууд очих бөгөөд тэрээр огт ашиглахгүй гэжээ. Гэсэн хэдий ч Ардчилсан намын гишүүд болон Трампын урт хугацааны дэмжигчдийн зүгээс энэ үйлдлийг шүүмжилж байгаа бөгөөд Лаура Лумер уг үйлдлийг 'засаг захиргааны нэр хүндэд томоохон толбо үлдээх болно' гэж үзжээ.

Бэлэг хууль ёсны юу?

Төрийн өндөр албан тушаалтнууд гадаадын улсын удирдагчаас ямар нэгэн төрлийн бэлэг авахыг хууль бус гэж үздэг Үндсэн хуулийн заалтыг иш татан Ардчилсан намын ахлах гишүүн Адам Шифф уг бэлгийг хүлээн авах нь хууль бус гэж мэдэгджээ.

Эдинбургийн Их сургуулийн Америкийн түүхийн профессор Франк Коглиано уг заалт нь 'засгийн газарт нөлөөлөх хээл хахуульд автахгүй байлгах' зорилготой гэж тайлбарлажээ. Лондонгийн Метрополитан Их сургуулийн Үндсэн хуулийн эрх зүйн мэргэжилтэн, профессор Эндрью Моран үүнийг 'Үндсэн хуулийг хэтрүүлэн тайлбарлах' хэрэг гэж үзэж байна.

Ирсэн бэлгүүдийн талаар Конгрессаас баталсан хэд хэдэн хуулийн заалт бий бөгөөд 1966 оны Гадаадын Бэлэг болон Чимэглэлүүдийн тухай хууль нь тодорхой үнэ цэнийг давсан гадаад бэлгийг хүлээн авахад Конгрессын зөвшөөрөл шаардлага болгодог. Одоогийн байдлаар АНУ-ын албан тушаалтнууд 480 ам.доллар ($363) -аас бага үнэтэй бэлгийг хүлээн авч болно. Трамп онгоцыг 'номын сан' руугаа өгөх талаар ярьсан ч, мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар тэр үнэндээ музейн сангаа хэлсэн байж магадгүй гэжээ.

Трампын төрийн албанаас гарсны дараа онгоцыг ашиглах нь шугамыг давна гэж Вашингтонд Хариуцлага, ёс зүйг дэмжих иргэдийн байгууллагаас Жордан Либовиц хэлсэн байна. Тухайлбал, Рейганы Air Force One нь түүний ерөнхийлөгчийн номын санд шилжсэн боловч, тухайн онгоцыг дахин ашиглаагүй бөгөөд музейн үзмэр болж оросон байна.

Хууль зүйн яам уг онгоцыг хүлээн авахыг зөвшөөрөх талаар тайлбар өгсөн боловч энэ тайлбар олон нийтэд ил болоогүй байна. Цагаан ордны хэвлэлийн нарийн бичгийн дарга Каролайн Левитт хэлэхдээ: 'Хууль ёсны мэдээллийг одоогоор боловсруулж байгаа боловч энэ засгийн газрын аливаа хандив хуулийн хүрээнд хийгддэг' гэжээ.

Трампын гэр бүл Ойрхи Дорнодод юу хийж байна вэ?

Ерөнхийлөгч Трамп Саудын Араб, Катар, АНЭУ зэрэг улсад дөрөв хоногийн айлчлал хийж, АНУ-д хөрөнгө оруулалт татахыг зорьж байна. Энэхүү айлчлал нь Трампын байгууллагаас зарласан бизнесийн хэлэлцээрүүдийн дараахан болсон байна. Тус байгууллагыг Ерөнхийлөгчийн хөвгүүд Эрик болон Дональд Жуниор нар удирддаг бөгөөд Катар, Арабын Нэгдсэн Эмират улсад гольфийн талбай, тансаг хаус барихаар төлөвлөж байна. Ерөнхийлөгчийн албан тушаалыг хүлээж авснаас хойш Трамп өөрийн байгууллагатай холбоотой бүх эрх мэдлээ үр хүүхдүүддээ шилжүүлсэн юм.