Эртний хүн төрөлхтөний түүхийг шинэчилсэн нэгэн гайхамшигтай судалгааг саяхан Comptes Rendus Géoscience сэтгүүлд нийтэлжээ. Судалгаа нь Африк болон Евразийн хоорондын эртний хүн нүүдлийн замууд тэнгисийн доор байсныг илрүүлсэн нь үнэхээр сэтгэл хөдөлгөм мэдээлэл юм. Энэ судалгааг Канзасын их сургуулийн профессор Жереми Добсон удирдан явуулсан бөгөөд усны түвшний моделиудыг ашиглан тэнгисийн доор орших эртний газруудыг судалжээ. Судалгааны багт Болонийн их сургууль, Урбино их сургуулийн мэргэжилтнүүд багтсан бөгөөд Египет, Улаан тэнгис зэрэг эргийн бүсүүдэд анхаарлаа төвлөрүүлсэн. Эдгээр газрууд нь сүүлийн мөсөн эрин үеийн дараа усны түвшин өсөхөд устаж алга болсон чухал газар нутаг байжээ.

“Aquaterra” концепц – Тэнгисийн доорхи газрууд

Добсоны зохиосон “aquaterra” нэр томъёо нь сүүлийн мөсөн эрин үеийн үед газрын гадаргын нэг хэсэг байсан өргөн уудам тэнгисийн доорхи газруудыг илэрхийлдэг. Эдгээр нутгууд нь эртний хүн нүүдэл, суурьшлын чухал хэсэг байсан ч усны түвшин өсөхийн хэрээр устаж алга болсон. Энэ нэр томъёо нь эртний хүмүүс хэрхэн континентуудыг дамжин нүүж, шинэ газарт суурьшсан талаарх ойлголтыг өгдөг. Судалгааны багийнхан “Сүүлийн мөсөн эрин үеийн үед ил тод байсан газруудаа хүмүүс үзэж, судлах боломж олгоно” гэж тэмдэглэжээ. Эдгээр усан доорхи бүсүүд нь хүний түүхийг шинэ өнцгөөс харах боломжийг олгож, мянга мянган жилийн турш алга болсон нүүдлийн замуудын талаар шинэ мэдээлэл олгоно.

Судалгаанаас олдсон хамгийн чухал нээлтүүдийн нэг нь эртний эрэг орчмын хэв маягийг одоогийн усны түвшний моделийг ашиглан дахин байгуулах явдал юм. Судалгааны баг нь мөсөн хайлалтын үр дүнгийн улмаас дэлхийн царцдас хэрхэн өөрчлөгдөж, усны түвшин хэрхэн өндөрсч байсаныг симуляцлах Glacial Isostatic Adjustment (GIA) моделийг ашигласан. Энэ нь одоогийн тэнгисийн доорхи газруудын дэлгэрэнгүй газрын зургийг бий болгож, эртний хүмүүсийн нүүдэлд чухал байсан газруудыг тодруулсан.

Эртний хүн төрөлхтөний нүүдлийн замуудын зургийг гаргах

Судалгааны баг нь эртний хүмүүс Африк болон Евразийн хооронд хэрхэн нүүж байсан зургийг дахин байгуулав. Судалгаа нь Фул Бэйгээс Нил гол руу, Суецийн хоолойгоор дамжиж, Сицили болон Мессина хоолойгоор тэнгисийн замаар нүүж байсан чухал замуудыг тодорхойлов. Эдгээр зургууд нь эртний хүмүүс хэрхэн Африк болон Евразийг холбосон томоохон газруудаар аялж байсан талаар тодорхой ойлголт өгч байна.

Генетикийн баримт нотолгоо нь эдгээр замуудыг дэмжиж байна. Добсон хэлэхдээ, “Эртний хүний генетикийн төв нь зүүн Судан дахь бүрдэлд суурилж байна. Энэ нь генетикийн мэргэжилтнүүдийн хувьд бараг урьдчилан таамагласан байдалтай байсан. Бидэнд Левант руу чиглэсэн тодорхой холбоосууд байсан.” Энэ генетикийн мэдээлэл нь зурагдсан нүүдлийн замуудтай нийцэж, эртний хүмүүс эдгээр газруудаар 30,000 жилийн өмнө нүүсэн гэдэгт итгэлтэй болгож байна. Эртний ДНХ-ны угсаа, мөн нүүдлийн замуудын тухай онолыг дэмждэг байсан бөгөөд энэ шинэ судалгаа эдгээр олдворуудыг илүү тодорхой болгож байна.

Тэнгисийн доорхи хотууд ба алга болсон суурингууд

Судалгааны нэг сонирхолтой хэсэг нь тэнгисийн доорхи корал намаг болон эртний хотын оршин буйг илрүүлсэн явдал юм. Египетийн Улаан тэнгисийн эрэгт байрлах Фул Бэй нь нүүдэллэж буй хүмүүсийн чухал дамжин өнгөрөх цэг байсан. Судлаачид Фул Бэйд “Berenice Aquaterra” нэртэй алга болсон хот байх магадлалтайг таамаглаж байна. Энэ хот нь Грекийн Ромын Berenice Troglodytica хотын өмнө байсан чухал боомт байж болох юм.

Судалгааны багийн зургийг судалснаар Бередиес хотын байршил олны анхаарлыг татсан. Түүхийн зургуудаар энэ хот нь Фул Бэй орчимд өөр байршилд байсныг харуулж байна. Энэ нь усны түвшин өссөний улмаас хот нь алга болсон магадлалтайг дэмжиж байна. Добсон болон түүний хамтрагчид Фул Бэйд үе үеийн корал намаг их хэмжээгээр бий болсон гэж тэмдэглэж, эдгээр намаг нь эртний чулуун барилгын дээгүүр ургасан байж магадгүйг санал болгосон. “Фул Бэйд корал намаг их хэмжээгээр бий болсон нь хүний суурингуудын тухай шинэ асуултуудыг төрүүлж байна” гэж судлаачид хэлсэн бөгөөд эдгээр усан доорхи үлдэгдлүүдийг илүү гүнзгий судлахыг дэмжив.

Эртний Египетийн гарал үүсэлд шинэ ойлголт

Судалгаа нь эртний Египетийн соёлын гарал үүслийн тухай шинэ өнцөг өгч байна. Өмнөх археологийн судалгаанууд ихэнхдээ өмнөд Нилийн хөндийн нүүдлийн онолыг төвлөрүүлж байсан бөгөөд эртний Египетчүүд өмнөд талаас эхэлж байгаа гэж үздэг. Гэвч усны түвшин дахин байгуулах моделүүд Фул Бэйгээс Нил гол руу чиглэсэн нүүдлийн коридор байх магадлалтайг илэрхийлж байна. Энэ нь уламжлалт онолыг сорьж, Дээд Египет нь Улаан тэнгисийн эрэгтэй илүү гүнзгий холбоо барих байсан гэдгийг санал болгож байна.

Добсон энэ ойлголтод анхаарлаа хандуулж, “Археологийн бичиг баримтын ихэнх нь Bab el-Mandeb-ээр дамжиж буй өмнөд замыг онцолдог. Гэхдээ тэдний боловсруулсан зурагт зүүн болон баруун талд ямар ч холбоосгүй байна” гэж онцолсон. Судалгааны багийн олдворууд нь усан доорхи газруудад илүү шинэ археологийн нээлтүүдийг олох боломжийг санал болгож байна. Усан доорх газар нутаг, эртний эрэг орчмыг судалж, эртний соёл иргэншилүүдийн нүүдэл, суурьшлын түүхийн шинэ хуудаснуудыг нээн илрүүлэх зорилгоор судалгааг үргэлжлүүлэхийг хүсч байна.

Усан доорхи судалгааг яаралтай явуулах хэрэгтэй

Судалгааны үр дүн нь Фул Бэй болон Суецийн суваг орчим усан доорхи археологид шинээр сонирхол үүсгэж байна. Судалгааны баг нь усны түвшин зураглал, геоспатал загварчлал, малтлага зэрэг дэлгэрэнгүй таван алхам бүхий судалгааны процессийг яаралтай хэрэгжүүлэхийг уриалж байна. “Суец болон Фул Бэйд энэ таван алхмын процессыг яаралтай хэрэгжүүлэхийг уриалж байна” гэж тэд хэлсэн бөгөөд эдгээр эртний бүс нутгийг илүү гүнзгий судлах шаардлагатайг онцолсон.

Зураглалын технологи болон усан доорхи археологийн дэвшил нь эртний түүхийг судлахад зориулан шинэ боломжуудыг нээж байна. Энэ судалгаа нь хүн төрөлхтөний түүхийг шинэчлэхээс гадна усан доорхи археологийн газруудыг хадгалахын зэрэгцээ эртний хүн нүүдэл, суурьшлын ойлголтыг бий болгоход чухал ач холбогдолтой. Тэнгис нь олон нууцыг агуулдаг бөгөөд зөв технологи, арга зүйгээр эдгээр нууцлаг газруудыг дахин судлах боломжтой.