Та мэдэх үү, манай дэлгээс 225 сая км зайтай байгаа улаан гараг дээр бидний ирээдүйн амьдралын нөөц байж болох зүйлс нуугдаж байна? Марс-ын мөсөн гулгуурын тухай шинэ судалгааг сонсоод гайхахгүйгээр өнгөрч чадахгүй!

Насан туршдаа бид Марс дээр амьдрал бий байх магадлалтай гэдгийг судласаар ирсэн. Гэвч саяхан, энэ улаан гарагыг судлахад зөвхөн улаан тоос шороотой ландшафт биш, харин түүний гүн дотроос нуугдаж буй нууцын тухай ч яригдаж эхэллээ. Сүүлийн жилүүдэд шинжлэх ухааны ертөнцөд гарч ирсэн хамгийн сэтгэл хөдөлгөм нээлтүүдийн нэг бол Марс дээр байгаа мөсөн гулгуурын нууцлаг бүтэц юм. Эдгээр гулгуурын ихэнх нь тоос, чулууны давхаргын доор нуугдаж байсан бөгөөд өмнө нь эдгээрийг ихэвчлэн чулуулагийн тунадас гэж үздэг байжээ.

Гэвч шинэ судалгаа, өндөр технологийн радиар(радарт) ашиглан явуулсан хайгуулын дүнгүүд нь өнөөдрийн бодлогод томоохон өөрчлөлт оруулж байна. Марс дээрх мөсөн гулгуур нь өмнө нь бодож байснаас илүү их цэвэр усны мөс агуулж байж болохыг тогтоожээ. Шинэ судалгаагаар эдгээр гулгуур нь 80% буюу түүнээс их цэвэр усны мөс агуулдаг болохыг илрүүлжээ.

NASA-ийн Марс судлалын аппаратын SHAllow RADar (SHARAD) хэрэгслийг ашиглан гүнзгий хяналтаар судалсан шинжээчид, Марс дахь мөсөн гулгуурын зөв бүтэцтэй байдлыг илрүүлсэн юм. Одоогоор судлаачид, эдгээр мөсөн гулгуурын ихэнх нь Марс-ын уулсын налуу хэсэгт нээгдсэн бөгөөд зузаан тоос, тунадас дотроо нуугдаж байсан боловч 30%-иас хэтрэхгүй мөс агуулж байсан гэж үзэж байжээ. Гэтэл сүүлийн дүн нь орон зайнаас ямар нэгэн бус байдал ажиглагдаж, гулгах мөсөн давхаргын тогтоцын онцлогтой байгааг харуулж байна. О. Ааронсон, Исраилын Вейцманын Шинжлэх Ухааны Институтын гараг судлалын профессор, Planetary Science Institute-д ахлах судлаачаар ажилладаг, Space.com-той ярихдаа, "Эдгээр мөсөн гулгуурын цэвэршилтийн тогтвортой байдал нь бидний бодож байсан зүйлийг улам ч тодотгож байна" гэжээ. "Бид судалсан бүх газрууд нь гараг судлалын бүтээгдэхүүнүүдийн хувьд харьцангуй цэвэр мөс агуулсан гэж тодорхойлох боломжтой" гэж тэр хэлсэн.

Судалгаа нь мөс хэрхэн үүссэн тухай асуултыг ч хөндсөн. Ааронсон, энэ нь ихэнхдээ цас, шуургаар үүссэн бөгөөд шууд ууршилтанд өртөж, гадаргуу дээр тогтсон гэж тайлбарласан. “Эдгээр мөсөн гулгуурын мөс хэрхэн үүссэн нь бидний хүлээж буй механизмуудын дагуу мэдэгдэхүйц өндөр хэмжээний бохирдол байхгүйг харуулж байна,” гэж тэр хэлжээ. Энэ судалгааны өөр нэг чухал дүн нь мөсөн гулгуурын тогтвортой байдал. Тэдний ижил бүтэц нь Марс нь нэг удаагийн дэлхийн хэмжээний мөсөн цаг уурын үйл явц, эсвэл олон удаагийн адил нөхцөлд мөсөн тунадас бүрдсэн гэдгийг илтгэж байна. Энэ нь гарагийн уур амьсгал, агаар мандлын түүхийг ойлгоход чухал мэдээлэл юм.