COVID-19-ийн шинэ хувилбар NB.1.8.1 Австралид тархаж байна
Австралид хүйтэн улиралд орж буй энэ үед COVID-19 дахин анхаарлын төвд байна. Энэ удаад шинэ хувилбар болох NB.1.8.1 гарч ирээд байна.
Өнгөрсөн долоо хоногт Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллага NB.1.8.1-ийг "хянах шаардлагатай хувилбар" гэж тодорхойлсон, учир нь энэ нь дэлхий даяар түгэж байгаа бөгөөд зарим онцлог шинж чанарууд нь өмнөх хувилбаруудаас ялгарах магадлалтай.
Одоогийн COVID-19-ийн нөхцөл байдал
COVID-19 цар тахал гэж анх зарлагдсанаас хойш таван жил өнгөрсөн ч бид халдварын давтамжтай давалгаануудтай тулгарсаар байна. Одоо үед хүмүүсийн шинжилгээ, мэдээлэл багассан тул вирусын тохиолдлуудыг хянахад илүү хэцүү болж байна. Гэсэн хэдий ч байгаа мэдээллээс үзвэл 2025 оны 5-р сарын сүүлээр Австралид халдварын тоо нэмэгдэж байгааг харуулж байна. Геномын дараалал нь NB.1.8.1 Австралид тархаж байгааг нотолсон ба ерөнхийдөө нэмэгдэж байна. 5-р сарын 6-ны дотор Австралийн өнцөг булан бүрт хүрсэн тохиолдлуудаас NB.1.8.1 нь Өмнөд Австралид 10%-иас бага, харин Викториа мужид 40%-иас их орчимд байна. Баруун Австралийн бохир усны хяналтаар NB.1.8.1 нь одоо Пертэд цуглуулсан бохир усны дээжийн дунд давамгайлж байна.
Олон улсад NB.1.8.1 мөн өсөлттэй байна. 2025 оны 4-р сарын сүүлээр энэ нь илгээлт өгсөн бүх дарааллуудын 10.7% орчмыг эзэлж байжээ- дөрвөн долоо хоногийн өмнөх 2.5%-аас дээш өссөн. Хэдийгээр дараалсан тохиолдлын тоо бага байсан ч, энэ байнгын өсөлт олон улсын олон нийтийн эрүүл мэндийн байгууллагуудын анхаарлыг татсан.
NB.1.8.1 нь ялангуяа Азид тархаж байна - энэ нь 4-р сарын сүүлчээр Хонг Конг болон Хятадад давамгайлж байсан хувилбар байв.
Энэ хувилбар хаанаас гарсан бэ?
Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллагын мэдээлснээр, NB.1.8.1 нь 2025 оны 1-р сард цуглуулсан дээжүүдээс анх илэрсэн байна. Энэ нь Омогрон хувилбарын дэд шугам бөгөөд XDV шугамын рекомбинаци юм. "Рекомбинаци" гэдэг нь хоёр буюу түүнээс дээш хувилбарын генетик холилдлоос үүссэн шинэ хувилбар юм.
Судалгаа юу хэлж байна вэ?
Өмнөх хувилбаруудтай адил NB.1.8.1 нь өргөн хүрээний мутациудыг агуулдаг. Энэ мутациуд нь вируын гадаргуу дээр байрлах аксийн уураг дээр гарсан бөгөөд энэ нь вирусыг биднийг халдварлах боломжийг олгодог - ялангуяа эсийн ACE2 хүлээн авагчдээр дамжуулан. Мутациуд нь T22N, F59S, G184S, A435S, V445H, T478I-г оруулна. Энэ хувилбарын хувьд хараахан хангалттай өгөгдөл алга байна, гэхдээ сүүлийн үеийн хэвлэгдээгүй судалгаа (энд хараахан шинжлэгдээгүй байгаа судалгаа) NB.1.8.1 яагаад хурдацтай түгээж байгааг тайлбарлах зарим баримтуудыг өгдөг.
Лабораторийн загваруудаар судлаачид NB.1.8.1 нь хэд хэдэн хувилбаруудын дундаас хүний ACE2 хүлээн авагчид хамгийн хүчтэй холбогдох чадвартай болохыг олж мэдсэн - энэ нь өмнөх омогуудаас илүү эсүүдэд халдварлах чадвартай байж магадгүйг харуулж байна. Судалгаа мөн вакцинтай эсвэл өмнө нь халдвар авч байсан хүмүүсийн эсрэг биетүүд хэр сайн нейтрализ хийн, "хааж" чадахыг судалсан. Үр дүн нь эсрэг биетүүдийн нейтрализ хийх хариу үйлдэл NB.1.8.1 хувилбарт LP.8.1.1 хувилбараас 1.5 дахин бага байсан. Энэ нь NB.1.8.1-т халдварласан хүн өмнөх хувилбаруудаас илүү вирусыг бусдад тараах магадлалтай гэсэн үг.
Шинж тэмдгүүд юу вэ?
NB.1.8.1 нь илүү хялбар түгэж, өмнөх халдвар эсвэл вакцинжуулалтын дархлааны системийг хэсэгчлэн тойрч гарч магадгүйг харуулж байна. Эдгээр хүчин зүйлүүд нь секвенсийн өгөгдөлд түүний өсөлтийг тайлбарлах боломжтой.
Гэхдээ хамгийн чухал нь, Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллага NB.1.8.1 нь бусад хувилбаруудтай харьцуулахад илүү хүнд өвчин үүсгэдэг гэсэн ямар нэгэн нотолгоо ажиглаагүй байна. Тайлангууд NB.1.8.1-ийн шинж тэмдгүүд нь бусад Омогрон дэд хувилбаруудтай ойролцоо байх ёстойг харуулж байна. Эдгээр нь хоолой өвдөх, ядаргаа, халуурах, хөнгөн ханиах, булчин өвдөх, хамар бөглөрөх гэх мэт ерөнхий шинж тэмдэг байдаг. Зарим тохиолдолд ходоод гэдэсний шинж тэмдэг ч илэрч болно.
Вакцин ямар байна вэ?
Энэ хувилбар нь Австралийн өвлийн амьсгалын замын улиралд ихээхэн үүрэг гүйцэтгэж магадгүй юм. Олон нийтийн эрүүл мэндийн хариу үйлдлүүд нь ойр ойрхон хяналт, тасралтгүй геномын дараалал, шинэчлэгдсэн COVID-19 вакциныг дэмжихийг зорьсон хэвээр байна.
NB.1.8.1 хувилбартай эсрэг биетүүдийн түвшин бага зэрэг буурсан ч, Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллага одоогийн COVID-19 вакцинууд энэ хувилбараас үүдэлтэй хүнд өвчнөөс хамгаалж чадна гэж тэмдэглэсэн байна.
Австрали болон бусад олон оронд хамгийн сүүлийн бэлэн болсон вакцин нь NB.1.8.1-ийн гаралтай JN.1 хувилбарыг чиглэсэн байдаг. Тиймээс энэ нь сайн хамгаалалт үзүүлж чадна.
Өвөл ирж, шинэ хувилбар гарч ирж буй энэ үед, хэрэв та сонгогдсон бол дахин COVID-19 вакцинд хамрагдах нь сайн санаа байж магадгүй. Зарим хүмүүст, ялангуяа эмнэлзүйн илүү эмзэг хүмүүст COVID-19 нь одоо ч ноцтой өвчин байж болно.
Энэхүү нийтлэл нь Гриффитийн их сургуулийн Вирус судлал болон Халдварт Өвчин Судлалын профессор, судалгааны удирдагч Лара Херреро бичсэн бөгөөд Creative Commons лицензийн дагуу The Conversation сониноос дахин хэвлэгдсэн байна. Анхны нийтлэлийг эндээс уншина уу.
