Дэлхийн эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлдөг пластикаас үүдэлтэй фталат химийн бодисын зүрх судасны эрүүл мэндэд үзүүлэх аюулыг тооцоолсон томоохон судалгаа гарчээ. Энэхүү судалгаа нь өдөр тутмын тулгамдсан асуудлыг үүсгэж буй химийн бодисууд зүрх судасны өвчний үндсэн шалтгаан болж байгааг нотолж байна.

Фталатууд гэж юу вэ?

Фталатууд нь поливинил хлорид (PVC) хуванцар зөөлрүүлэхэд түгээмэл ашиглагддаг ди-2-этилгексилфталат (DEHP) зэрэг химийн бодис юм. Эдгээр нь антиандроген болон исэлдүүлэгч стресс үүсгэгч байдлаар тодорхойлогддог бөгөөд зүрх судасны сөрөг үр дүнд хүргэдэг болохыг судлаачид тогтоосон байна.

Хүний биед микрофталат болон нанопластик (MNP) хэд хэдэн замаар нэвтэрдэг. Нэгэн судалгаагаар MNP нь фталат болон бусад химийн бодисуудыг хуримтлуулж, цус харвалт, зүрхний шигдээс, нас баралтын эрсдэлийг нэмэгдүүлэх боломжтой болохыг харуулжээ.

Судалгааны тухай

2022 оны хоёрдугаар сард НҮБ-ын Байгаль орчны ассамблейн үеэр хуванцар бохирдлыг таслан зогсоохын тулд олон улсын хууль ёсны баримт бичгийг боловсруулах төлөвлөгөөг зарласан. Энэ хэлэлцээрийг дэмжих зорилгоор судлаачид фталатад өртөх эрсдэлийг ашиглан DEHP-тай холбоотой зүрх судасны өвчлөлийн дэлхийн хэмжээний ачааллыг тооцоолох загварыг боловсруулсан байна.

Энэхүү судалгаа нь Дэлхийн банкны 2018 оны 55-64 насны хүн амын мэдээллийг ашигласан. Улс орон бүрийн зүрх судасны нас баралтын түвшинг Эрүүл мэндийн хэмжүүрийн ба үнэлгээний хүрээлэн (IHME)-ээс авсан байна.

Судалгааны үр дүнд DEHP-ээс үүдэлтэй 356,238 нас баралт бүртгэгдсэн бөгөөд 98% нь хуванцар бүтээгдэхүүнтэй холбоотой байна. 2018 онд дэлхий даяар нийт зүрх судасны өвчнөөс үүдэлтэй нас баралтын 13.4% нь MEHP, MEHHP, MEOHP, MECPP-д холбоотой байжээ.

Дүгнэлт

Фталатын бохирдол дэлхийн бүс нутагт ялгаатай байсан ч энэ нь хаа сайгүй түгээмэл байсан бөгөөд бүх бүс нутагт зүрх судасны өвчнөөс үүдэлтэй нас баралтанд хувь нэмэр оруулжээ. Бүтэн дэлхийн хэмжээнд DEHP-ийн дөрвөн метаболитуудаас үүдэлтэй хамгийн их ачааллыг Дундад Ази, Өмнөд Ази, Африк бүртгэж авсан бөгөөд харин Европ хамгийн бага өртөлттэй бүс байв.

Эдгээр үр дүн нь ялангуяа өндөр үйлдвэрлэлтэй, хуванцар хэрэглээтэй бүс нутагт фталатын эрүүл мэндийн нөлөөг бууруулахын тулд зохицуулалтын арга хэмжээг сайжруулах, олон улсын хамтын ажиллагааг нэмэгдүүлэх шаардлагатайг харуулж байна.